Openingsgebed door Liduina van den Broek, aalmoezenier veteranen regio Zuid-Nederland, ter gelegenheid van de 26e dodenherdenking op 7 september 2013

Als aalmoezenier van de veteranen in Zuid-Nederland was ik vorige vrijdag aanwezig op een plechtige en tegelijk intieme herdenking van 35 in het voormalig Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea gesneuvelde Zeeuws-Vlaamse militairen. Gen. Maj. b.d. Leen Noordzij was een van de sprekers. Hij liet ons delen in zijn geschokte verbazing, telkens wanneer mensen hem vroegen of al dat herdenken van al die al zo lang geleden gesneuvelde militairen nu maar niet eens over moest zijn. Deze opvatting past in een tijd, waarin verandering en vernieuwing als de enige juiste levenswijze geldt. Het verleden wordt dan vooral als ballast beschouwd, die we zo snel mogelijk overboord moeten gooien om nóg sneller vooruit te kunnen gaan. Deze gedachte ligt ook in de lijn van wat een van de andere sprekers in Terneuzen, dhr. F. Mulder, burgemeester van Hulst, met spijt concludeerde, namelijk dat we uit het verleden, met al zijn oorlogen, niets leren. Hier was ik dan weer geschokt over. Maar gelukkig, het feit dat we hier nu weer in zo grote getale bijeengekomen zijn voor deze nationale herdenking, toont aan dat we met velen wél waarde hechten aan de kunst en de plicht van het herdenken.

Nu moet ik er eerlijkheidshalve wel bijzeggen, dat ik, sinds ik als geestelijk verzorger vaak in gesprek raak met veteranen die deelgenomen hebben aan de strijd in voormalig Nederlands-Indië en elders, veel nauwer betrokken ben geraakt bij wat dit aan inzet en offers van zovelen heeft betekend, dan voorheen. Ik kan zelfs zeggen dat ik, die dochter ben van een Indië-veteraan, mijn vader nu beter heb leren kennen, hoewel hij reeds een aantal jaren is overleden. Dit dank ik aan de vele herdenkingen en de ontmoetingen met veteranen en hun partners en familieleden, die mij hun vreugde en hun leed uit die periode en daarna, toevertrouwen.

Echter, niet alle manier van herdenken zijn even vruchtbaar. Je kunt ook in het verleden blijven hangen, waardoor elke opening naar de toekomst wordt afgesloten en het heden tot een ondraaglijke last wordt. Wanneer ik zoëven herdenken een kunst en een plicht heb genoemd, bedoel ik al die keren waarin we erin slagen uit het verleden oud én nieuw tevoorschijn te halen. Dit is een beeld uit de Bijbel, waarin Jezus ons aanspoort precies zóveel uit het verleden mee te nemen, dat onze toekomst levensvatbaar is en het heden een vreugde om in te leven.

Want waarom zouden we herdenken, waarom de doden eren, als we er niet ook vruchten voor het heden uit kunnen trekken? En wat zouden al die doden, al die gesneuvelden in de vele oorlogen en vredesmissies, nu nog voor ons betekenen, als we hen niet dankbaar zouden zijn en erkennen, dat een stukje van hen nu in ons aanwezig is? Niet alleen hun genen, maar meer nog hun dromen en hun daden verbinden ons met hen. Waar zij moesten stoppen, zijn wij verder kunnen gaan. Laten wij hen eren door ons leven en samenleven, en een voorbeeld nemen aan die grote kracht van militairen, namelijk om steeds de band van trouw aan elkaar en aan de samenleving te blijven behouden, tot over de dood heen. Laten wij vandaag ook bidden: God onze Vader, U hebt ons allen geschapen als broeders en zusters van elkaar. Eén lange keten van generaties vanuit het verre verleden, tot in een nog onbekende toekomst. Maar laat dit altijd Uw toekomst zijn, die wíj nu nog beleven als een verre belofte van altijddurende vrede en vreugde. Wij vragen U, dat van al de doden die wij vandaag gedenken, niemand zijn leven vergeefs op het slagveld of elders heeeft moeten achterlaten. Neem hen op in uw vrede. Vergeef wat zij verkeerd deden en help ook ons elkaar steeds opnieuw te vergeven. Want alleen dan is er echt samenleven mogelijk. Dit vragen wij U, die alles steeds nieuw maakt door uw Geest, amen.