Hans van Bergen 2023

Declamatie geschreven en voorgedragen door Hans van Bergen, schrijver/dichter, ter gelegenheid van de 36e Herdenking op 2 september 2023

l’Histoire se répète
Wat waren ze mooi die woorden
toen ik ze hoorde voor het eerst
als kind uit de mond van mijn grootmoeder.
Hun betekenis kende ik nog niet
maar hun klank was betoverend.

l’Histoire se répète,
de geschiedenis herhaalt zich

Toen ik ouder wordend
de vertaling leerde kennen
en gaandeweg
het bittere gevaar
van starheid en stilstand
achter hun betekenis begon te zien,
verschoof de betovering van de klank
langzaam naar weerstand en het besef
dat niet de geschiedenis zichzelf herhaalt
maar dat het louter de mens zelf is
die eindeloos de geschiedenis herhaalt.

Dat zolang wij niet bij machte zijn
die uitzichtloosheid te keren naar w
waarachtig inzicht, lering en perspectief
het wiel van herhaling zich altijd blind
zal blijven draaien rond zijn eigen as.

Blind zal blijven draaien
voor al die persoonlijk beleefde waarheden
achter de missies
in Indonesië, Nieuw Guinea, Korea
en rond zoveel andere missies
naar wonde plekken in de wereld,
daarna.

Waaraan geen recht kan worden gedaan
door wankele verslagen en rapporten
zolang die eenduidig
als afgebakende waarheid
de geschiedenis in zullen gaan.

Want de echte antwoorden
achter de missies in
Indonesië, Nieuw Guinea, Korea
en rond zoveel andere missies
naar wonde plekken in de wereld,
daarna,
staan niet in rapporten,
maar worden elke doorwaakte nacht
opnieuw bevraagd en gewogen
op de weegschaal
van de gewetens
van hen die er waren,
alles zagen en doorvoelden.

Van de gewetens van de veteranen
van Indie, Nieuw Guinea, Korea
en van zoveel andere missies
naar wonde plekken in de wereld,
daarna.

Het zijn die antwoorden
die het blinde draaien
rond de as van herhaling
kunnen keren.
als ze niet langer worden gewogen
door de zwaarte van het oordeel
maar inzichtelijk worden gemaakt
door een brede duiding.

Duiding op alle vlakken.
De vlakken van toen
en die van nu,
die van veranderd tijdsbesef
tussen vroeger en vandaag,

Duiding met de blik van verschil op
laarzen in modder
en bloeddoorweekte aarde enerzijds,
en de aansturing op veilige afstand
vanuit het moederland anderzijds,
waar geen kogels fluiten,
en geen vijand jou recht in de ogen kijkt.

Zolang we over missies blijven oordelen
met de negatieve blik,
voornamelijk op wat mis ging
en fout liep,
zal er niets veranderen
en blijven wij als mens
de geschiedenis eindeloos
herhalen.

Zolang zal oprecht eerherstel
voor veteranen,
geuit door pers en publieke opinie
Voor altijd een Illusie blijven

Zolang zal de “Vergeten Strijd’ in Indonesië
van de Marine voor altijd vergeten blijven
hoeveel levens van veteranen
op Indische grond
door ondersteuning vanaf zee
ook werden gespaard.

Zolang we enkel blijven oordelen
op wat mis ging en fout liep
zonder te kijken naar
wat het wél bracht aan goeds,
zullen volbrachte missies
nooit een stevig en voedend fundament
kunnen zijn onder nieuwe uitzendingen
na nu

Laat daarom elke van de 6200 namen
die in de stalen zuilen
in dit park geslagen staan
en elke van de leeg gebleven stoelen
die er elk jaar bij deze herdenking
in dit park van eer weer bijkomen
een krachtig appèl zijn voor ons
om voorgoed een stok te steken
tussen de spaken in het wiel waarmee
wij de geschiedenis toestaan
zich oneindig te blijven herhalen.

Door niet langer alleen te oordelen
maar vooral door te duiden
in de richting van
waarachtig inzicht, lering en perspectief
voor alle nieuwe missies na nu.

Een groter betoon van eerherstel kunnen we
alle veteranen, jong en oud
niet geven
dan de woorden l’histoire ce repete
na vandaag
van hun onterechte last te ontdoen.

© Hans van Bergen
Roermond 2-9-2023