Jo Kneepkens 2021

Toespraak van de heer Jo Kneepkens, voorzitter van de stichting Nationaal Indië-monument 1945-1962, ter gelegenheid van de 34e Herdenking op zaterdag 4 september 2021

Excellenties, Excellenties, schout bij nacht, generaals, veteranen, dames en heren,
als voorzitter van de Stichting Nationaal Indië-monument 1945-1962 heet ik u allen van harte welkom namens het gehele bestuur tijdens de 34e Herdenking hier in het Nationaal Herdenkingspark te Roermond.
Ook richt ik mij in het bijzonder tot allen, welke vandaag deze Herdenking hier in Roermond via de liveuitzending op de zender L1, via streaming of op enige andere wijze volgen.
Wij herdenken op deze dag in het bijzonder de omgekomen kameraden in het voormalig Nederlands-Indië en Nederlands Nieuw-Guinea in de periode 1945-1962. Wij doen dit bij het Nationaal Indië-monument.
Daarnaast herdenken wij de Nederlandse militairen, die sindsdien zijn omgekomen tijdens internationale vredesmissies. Wij doen dit bij het Monument voor Vredesoperaties.
Het jaar 2021 is wederom een bijzonder jaar. Wij zijn hier vandaag te Roermond bijeen voor een herdenking, welke anders is dan vele voorgaande jaren.

Wij zijn maar met een beperkt gezelschap en zullen wij een sobere en waardige herdenking hebben. Ook vandaag voert stilte de overtoon in plaats van het gebruikelijke geroezemoes van de duizenden aanwezigen. Dit alles noodgedwongen en ten gevolge van het niet tastbare, maar nog steeds gevaarlijke corona virus. Het stichtingsbestuur hoopt om eenieder, wie er dit jaar niet bij kan zijn, volgend jaar weer hier in Roermond te mogen verwelkomen.

Bij aanvang van deze herdenking blijf ik kort stil staan bij drie bestuurders, welke ons recent zijn ontvallen. Zij hebben alle drie onze Stichting Nationaal Indië-monument 1945-1962 jarenlang gediend en ondersteund, waar mogelijk. De stichting zal hen hiervoor altijd dankbaar zijn.

Het zijn:

De Luitenant Kolonel Buiten Dienst van het Regiment Bevoorradings en Transporttroepen Paul Hadewegg Scheffer – actief bestuurslid van de stichting en op 20 mei j.l. overleden;

De heer Hans Cremers – medeoprichter en erevoorzitter van de stichting en op 04 augustus j.l. overleden;

Mevrouw Betty de Klerk – erebestuurslid van de stichting en op 08 augustus j.l. overleden.

Wij zullen hen niet vergeten.

“Wij gedenken ons gedeeld verleden; een verleden dat brandt en schuurt, maar ook verbindt en verenigt.” Dit waren woorden in het welkomstwoord van de heer Thom de Graaf, voorzitter van de stichting Nationale Herdenking 15 augustus 1945 tijdens de herdenking in Den Haag op 15 augustus j.l..

Meer passend kan ik niet beginnen, daar dezelfde woorden ook gelden voor de periode ná 15 augustus 1945 en iedereen treft, wie enigszins betrokken is bij Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea. Zij het onze veteranen, hun directe nabestaanden, 2de en 3de generaties, instanties en de overheid.

In een tijd waar veel tegenstellingen rondom de periode 1945 – 1949 en onze vaderlandse geschiedenis regelmatig te horen zijn, worden velen van onze veteranen, welke deze periode aan hun lijve ondervonden hebben, wederom stil en worden zij heen en weer geslingerd in hun emoties.

Wij kunnen horen, lezen en zien over het ‘toen en nu’, over het ‘hier en daar’, over het ‘verbinden en het splijten’, over ‘complex en eenzijdig’, over ‘schuld’ en ‘onschuld’. Er worden vaak termen gebruik zoals ‘Multi perspectief’, ‘maatschappelijke nasleep’, ‘dekolonisatie’, ‘onderdrukking en discriminatie’, ‘polarisatie’, et cetera.

Een veelvoud van begrippen, termen en vooral tegenstellingen, die soms moeilijk te begrijpen en te bevatten zijn. Die onrust en verwarring veroorzaken bij onze veteranen, waarvan velen zich in hun laatste levensfase bevinden.

Het zijn déze veteranen, toen veelal jonge mannen, die in opdracht van onze regering destijds voor vele jaren naar de voor velen onder hen, onbekende Oost-Indische Archipel, ver van huis gingen om aldaar te dienen onder vaak zeer moeilijke omstandigheden en om de orde en vrede te herstellen.

Dit geldt trouwens ook voor onze militairen, die aan latere internationale missies deel namen en ook nu nog deel nemen.

• zij waren en zijn diégenen, die verder gaan dan waar anderen halt houden;
• zij waren en zijn diégenen, die doorgaan als anderen stoppen;
• zij verdienen dan ook ons aller respect;
• zij verdienen dat wij rond om hen heen gaan staan, wanneer nodig;
• en dat wij die kameraden, die niet terugkwamen, eren en herdenken nu en voor altijd.

‘Nu en hier’ zijn wij tezamen rondom het ‘verbindend monument’.
Wij herdenken vandaag de meer dan 6.200 omgekomen militairen in het voormalige Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea. Hun namen zijn gekerfd op de zuilen van ons Nationaal Indië-monument.
Ook herdenken wij de ruim 200 omgekomen Nederlandse militairen, vernoemd op de tafels van het Monument voor Vredesoperaties.
Wij staan vandaag stil bij hen die omkwamen. Wij delen hun verhalen en noemen hun namen. Wij blijven hen met respect herdenken. Zij brachten uiteindelijk het hoogste offer voor ons vaderland.

Ik sluit nu af met het gedicht van Hagar Peeters:

Konden de doden zich herdenken…
welke woorden zouden zij vinden?
Voor welke namen…
aan wie vragen, wiens adem te doen stokken, van wie het leven af te breken?
Als de doden zichzelf konden herdenken,
hoeveel minuten zouden zij zich gunnen?
Is om de doden te herdenken
de duur van de dood toereikend?

Ik wens u allen een waardige herdenking. Dank u voor uw aandacht.